انواع کود شیمیایی

آشنایی با انواع کود شیمیایی

گیاهان، مانند حیوانات، برای رشد و بقاء به تغذیه نیاز دارند.
اگرچه آب و نور اصلی تغذیه گیاهان هستند، اما در برخی موارد استفاده از کودهای شیمیایی مناسب برای تقویت و رشد بهتر گیاهان ضروری است.
کودها به عنوان یک کمک غذایی برای گیاهان استفاده می‌شوند.
انواع کودهای ارگانیک یا آلی (مانند کمپوست)، غیر ارگانیک یا شیمیایی و بیولوژیک یا زیستی وجود دارند.
کودهای ارگانیک از منابع طبیعی مانند کود حیوانی یا کمپوست تهیه می‌شوند، در حالی که کودهای غیر ارگانیک از ترکیبات شیمیایی تولید می‌شوند.
همچنین، کودهای زیستی شامل مواد زنده مثل باکتری‌ها و قارچ‌ها هستند.

کود های شیمیایی (غیر ارگانیک) چیست؟

کود به هر ماده‌ای گفته می‌شود که به تقویت و حاصلخیزی خاک و بستر کاشت گیاهان کمک کند. 

کودهای شیمیایی نیز یکی از انواع مواد تقویت کننده گیاهان هستند و معمولاً با استفاده از فرآیندهای شیمیایی تولید می‌شوند. 

این کودها به دلیل معدنی بودن، سریعاً تجزیه شده و به گیاهان ارائه می‌شوند که باعث رشد سریع‌تر آنها می‌شود. 

در ایران انواع مختلفی از کودهای شیمیایی استفاده می‌شود.

انواع کود شیمیایی :

کودهای شیمیایی در واقع به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که شامل ازت، فسفات و پتاسیم می‌باشند. 

هر یک از این دسته‌ها شامل زیرمجموعه‌هایی با ترکیب و درصد خلوص متفاوت هستند. 

این تفاوت در ترکیب و خلوص کودها، باعث می‌شود که نحوه استفاده، زمان کوددهی و اثربخشی کودها بر روی گیاهان متفاوت باشد. 

هر کود شیمیایی برای نیازهای خاصی از گیاهان طراحی شده است و می‌تواند از نظر ترکیب و درصد عناصر مختلفی مانند نیتروژن (ازت)، فسفر (فسفات) و پتاسیم متفاوت باشد.

کود ازت :

کودهای ازت، ماده اصلی آنها، نیتروژن است که به شکل های مختلفی در تولید کودها استفاده می‌شود.

کود نیترات:

کودهای نیترات حاوی نیتروژن به صورت نیترات قابل حل در آب می‌باشند. 

این نوع کود ها به دلیل حل شدن آسان در آب و سریع در دسترس گیاهان، بیشتر مورد ترجیح قرار می‌گیرند. 

در مناطقی با آب و هوای مرطوب، مواد تشکیل دهنده کودهای نیترات می‌توانند توسط آب شسته شده و به صورت گاز در دسترس گیاه قرار بگیرند. 

برخی از کود های نیترات معروف که در سراسر جهان استفاده می‌شوند، شامل نیترات سدیم، نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم هستند.

کود آمونیاک:

کودهای آمونیاک دارای نیتروژن به شکل آمونیاک هستند. 

این نوع کودها در برابر شستشو مقاوم هستند و می‌توانند در زمان آبدهی مورد استفاده قرار بگیرند. 

کودهای آمونیاک، به رغم حل شدن در آب، به سرعت در اختیار گیاه قرار نمی‌گیرند و برای گیاهان کم رشد و طولانی مدت مناسب هستند. 

برخی از کودهای آمونیاک شامل سولفات آمونیوم و آمونیوم کلرید هستند.

کودهای نیترات آمونیاک :

کودهایی مانند نیترات آمونیوم و نیترات آمونیوم کلسیم شامل هر دو شکل نیترات و آمونیوم هستند.

کودهای آمیدی :

کودهای آمیدی، یکی از انواع کودهای شیمیایی هستند که به راحتی در آب حل می‌شوند و توسط میکروارگانیسم‌های موجود در خاک به سرعت تجزیه می‌شوند. 

این مواد در ابتدا به شکل آمونیاک و سپس به نیترات تبدیل می‌شوند و در دسترس گیاه قرار می‌گیرند.

اوره، یکی از کودهای ازتی ارزان قیمت است و در خاک توسط آنزیم‌های اوره که توسط میکروارگانیسم‌های خاک ترشح می‌شوند، تجزیه می‌شود. 

کود اوره نیز در برابر شستشو مقاوم است.

کودهای فسفات :

کودهای فسفات محلول در آب :

کودهای فسفاتی حاوی فسفات به شکل محلول در آب (H2PO4) هستند که به راحتی در دسترس گیاه قرار می‌گیرند. 

برخی از مثال‌های این کودها شامل سوپر فسفات منفرد، سوپر فسفات دوبل و سوپر فسفات سه‌گانه است.

کود های فسفاتیک محلول در اسید سیتریک:

کودهای فسفاتی از نوعی هستند که به راحتی در آب اسیدی یا اسید ضعیف حل می‌شوند و حاوی فسفر به شکل H3PO4 می‌باشند.

کودهای فسفات نامحلول:

کودهای فسفاتی مانند فسفات‌های راک و پودر استخوان در آب کاملاً نامحلول هستند و تنها به مقدار کمی در اسیدهای ضعیف مانند اسید سیتریک حل می‌شوند.

کود سوپرفسفات :

این نوع کود به شکل دانه‌ای یا گرانول موجود است. 

کود سوپرفسفات حاوی مقدار زیادی فسفر است و چون فسفر برای گلدهی مناسب است، از این کود برای گل‌های گلدانی استفاده می‌شود.

کودهای پتاسیم :

از جمله کودهای پتاسیمی مهم در بازار جهانی می‌توان به سولفات پتاسیم، پتاس حجیم شده و کود 12-12-36 اشاره کرد. 

این کودها به عنوان کودهای شیمیایی پیچیده محسوب می‌شوند که برای تأمین سه ماده اصلی مورد نیاز گیاهان، یعنی پتاسیم، نیتروژن و فسفر، کافی هستند. 

این کودها با درجه‌های مختلفی که نشان دهنده درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم موجود در آنها است، علامت گذاری شده‌اند.

کود NPK :

کود مناسب کشاورزی که به صورت مخلوطی از عناصر اصلی ازت، فسفر و پتاسیم تشکیل شده است، به شکل پودری و مایع در بازار موجود و مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

این کود با ترکیب NPK (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) درصدهای مختلفی از هر یک از این عناصر تشکیل شده است.

کود کریستالون :

کود کریستالون یکی از انواع کودهای شیمیایی است که برای گیاهان آپارتمانی مناسب است و در شکل پودری در دسترس است. 

این کود، علاوه بر سه عنصر اصلی ازت، فسفر و پتاسیم، معمولاً از عناصر دیگری مانند آهن نیز استفاده می‌کند. 

کود کریستالون با دو رنگ قرمز برای گیاهان گلدار و سبز برای گیاهان برگدار در بازار موجود است.

 سه دسته کودهای ازتی، فسفاتی و پتاسیم به عنوان ماکروالمنت‌ها یا عناصر پر مصرف محسوب می‌شوند.

کود های کم مصرف (میکروالمنت) :

به علاوه از کودهای شیمیایی ازتی، فسفاتی و پتاسیم که جزء کودهای پرمصرف محسوب می‌شوند، کودهای شیمیایی دیگری نیز وجود دارند که جزء کودهای کم مصرف هستند و از موادی مانند روی، آهن و منگنز تشکیل می‌شوند. 

این کودها اغلب به عنوان کودهای میکروالمنت شناخته می‌شوند و معمولاً به صورت غلظت‌های کمتر در کودهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

این میکروالمنت‌ها نقش‌های مهمی در فعالیت‌های متابولیکی گیاهان دارند و می‌توانند در بهبود رشد، تنبلی، رنگ‌دهی و تولید محصولات گیاهی موثر باشند.

کود میکروالمنت روی :

یکی از عناصر ضروری برای تولید هورمون‌های رشد در گیاهان و باروری و تشکیل میوه، عنصر روی است. 

کمبود عنصر روی در گیاهان می‌تواند منجر به ریزش برگ‌ها، خشک شدن و کاهش رشد گیاه، تأخیر در باز شدن برگ‌ها و گل‌ها شود. 

برای تامین عنصر روی در گیاهان، می‌توان از روش‌های جایگذاری عمقی و محلول‌پاشی استفاده کرد. 

استفاده از محلول باشی کود روی که حاوی اوره و اسید بوریک است، در پاییز و اوایل بهار می‌تواند به باروری بیشتر گیاه کمک کند.

کود میکروالمنت منگنز :

عنصر منگنز نقش بسیار مهمی در تشکیل کلروپلاست و سیستم‌های آنزیمی گیاهان دارد. 

مصرف کود منگنز می‌تواند منجر به افزایش فتوسنتز در گیاه شده و در نتیجه باعث باروری آن می‌شود. 

کود منگنز نیز می‌تواند از طریق جایگذاری عمقی و محلول‌پاشی مورد استفاده قرار گیرد.

انتخاب کود شیمیایی مناسب :

در زمان استفاده از کودهای شیمیایی، توجه به یکسری نکات بسیار مهم است تا تأثیرگذاری آنها بیشتر شود:

بررسی شرایط خاک و گیاه:

اولین اصل برای انتخاب کود، بررسی شرایط خاک و گیاه است تا بتوانید نوع و مقدار کود مورد نیاز برای گیاه خود را تعیین کنید. 

برای این کار، بررسی شرایط فیزیکی و زیستی خاک و همچنین انجام آزمایش خاک پیشنهاد می‌شود.

بررسی شرایط فیزیکی خاک شامل عواملی مانند بافت خاک، نفوذپذیری، دسترسی به آب، و نیز عوامل محیطی مانند شرایط آب و هوایی و تغییرات موسمی می‌شود.

بررسی شرایط زیستی خاک شامل مواردی مانند pH خاک، سطح آلودگی به نماتودها یا عفونت‌های قارچی، و نیازهای مغذی گیاه را در نظر می‌گیرد.

همچنین، انجام آزمایش خاک می‌تواند اطلاعات دقیقتری درباره وضعیت مغذی خاک و نیازهای گیاهان دریافت کنید. 

این آزمایش شامل اندازه‌گیری عناصر موجود در خاک، میزان pH، آلودگی به نماتودها و سایر پارامترهای مرتبط است.

با بررسی شرایط خاک و گیاه با دقت، می‌توانید کود مناسب را برای گیاه خود انتخاب کرده و مقدار مناسبی از آن را استفاده کنید.

توجه به شرایط آب و هوایی منطقه :

شرایط آب و هوایی منطقه‌ای که گیاه در آن قرار دارد، نقش بسیار مهمی در انتخاب نوع کود و زمان کوددهی دارد.

شرایط آب و هوایی شامل عواملی مانند میزان بارش، دما، رطوبت و شدت نور است. 

این عوامل می‌توانند تأثیر بسیاری بر رشد و تغذیه گیاه داشته باشند.

با توجه به شرایط آب و هوایی، می‌توان نوع کود مناسب را انتخاب کرد. 

برای مثال، در مناطق با خاک‌های کمبود مواد آلی، کودهای آلی می‌توانند مفید باشند. 

در مناطقی که دارای خاک‌های قلیایی هستند، کودهای اسیدی می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند.

همچنین، زمان کوددهی نیز باید با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه تعیین شود. 

برای مثال، در مناطق با فصل رشد فعال گیاهان در بهار و تابستان، زمان کوددهی می‌تواند در این فصل‌ها باشد. 

در ضدحشره‌ زدایی و جلوگیری از عفونت‌های قارچی، زمان کوددهی می‌تواند در فصل‌های معینی مثل بهار و پاییز باشد.

با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، می‌توانید نوع کود مناسب را انتخاب کرده و زمان کوددهی را بهینه‌سازی کنید تا بهترین نتایج را در رشد و تغذیه گیاهان خود بدست آورید.

توجه به شرایط باغدار و کشاورز :

برای انتخاب میزان کود، توصیه می‌شود عملکرد مورد انتظار از برداشت فصل جاری و عملکرد برداشت سال قبل را در نظر بگیرید. 

این اطلاعات می‌توانند در تعیین میزان استفاده از کود و روش کوددهی تأثیرگذار باشند.

میزان کاشت و عملکرد برداشتی گیاهان در فصل جاری و همچنین عملکرد برداشت سال قبل می‌توانند نشان دهنده نیازهای مغذی گیاهان باشند. 

اگر عملکرد برداشتی در سال قبل پایین بوده است، ممکن است نیاز به مقدار بیشتری از کود داشته باشید. 

از طرف دیگر، اگر عملکرد برداشتی بالا بوده است، ممکن است بتوانید میزان کود را کاهش دهید.

همچنین، صرفه اقتصادی نیز در تعیین میزان کود تأثیرگذار است. 

بررسی هزینه و درآمد مرتبط با استفاده از کود و روش کوددهی، می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم درستی در مورد میزان کود بگیرید.

نحوه ی استفاده از انواع کود شیمیایی :

زمان مصرف :

زمان مصرف کود، عامل بسیار مهمی برای رفع کمبود و افزایش اثربخشی کود بر روی گیاهان است. 

بنابراین، باید کود مورد نظر را در زمان مناسب و اختصاصی مصرف کرد.

زمان مصرف کود بستگی به نیاز محصول و تحرک ماده غذایی که به خاک اضافه می‌شود دارد. 

به عنوان مثال، در صورتی که هدف از استفاده از کود، افزایش گلدهی گیاه است، باید کود قبل از شروع گلدهی استفاده شود. 

در صورت مشاهده گل روی گیاه، باید از مصرف کود خودداری کنید.

همچنین، برای رفع کمبود ماده غذایی خاصی در گیاه، باید کود مربوطه را در زمان مناسب مصرف کنید. 

برای مثال، کودهای حاوی آهن می‌توانند برای رفع کمبود آهن در گیاهان در زمانی که نیاز به آهن بیشتر استفاده شوند.

با توجه به نیازهای خاص گیاهان و محصولات خود، باید زمان مصرف کود را به درستی تعیین کنید تا بتوانید از اثربخشی بیشتر کود بر روی گیاهان خود بهره‌برداری کنید.

مصرف بهینه از کود:

باور به اینکه میزان مصرف بیشتر هر نوع کود به طور خودکار منجر به عملکرد بهتری می‌شود، اشتباهی رایج است که در واقعیت صورت نمی‌گیرد.

روش کود دهی :

سعی باید شود کودها به طور یکنواخت در توده خاک توزیع شوند و این نیازمند انتخاب درست روش کوددهی است. 

استفاده از یک روش برای همه نوع کودهای کشاورزی به طور قطعا غلط است و برای هر نوع کود باید از یک روش خاص استفاده کرد. 

روش‌های مختلفی برای کوددهی وجود دارد، از جمله محلول‌پاشی، پخش در تمام سطوح، استفاده از نوارهای چال کود و چال کود. 

به عنوان مثال، برای استفاده از کودهای شیمیایی فسفاته، توصیه می‌شود آنها را با خاک در حین شخم مخلوط کرده و استفاده کنید. 

همچنین، توصیه می‌شود کودهای شیمیایی حاوی ازت را همزمان با کشت و به صورت مرحله‌ای مصرف کنید.

باید توجه داشت که خاک‌های زیرین به لحاظ حاصلخیزی فقیرتر از خاک‌های سطحی هستند. 

بنابراین، بهتر است کودهای شیمیایی در ناحیه ریشه جایگذاری شوند.

در نظر گرفتن تاثیر عناصر موجود هر نوع کود :

به هیچ عنوان نباید انواع کودهای شیمیایی را به بهانه تاثیر بیشتر، با هم ترکیب کرد. 

عناصر مختلفی که در هر کود استفاده می‌شود، ممکن است با هم تداخل داشته باشند و اثرات منفی را به وجود آورند. 

به عنوان مثال، عنصر پتاسیم ممکن است باعث اختلال در جذب عناصر روی و منگنز شود، و یا عنصر کلسیم ممکن است باعث تشدید کمبود عناصر منیزیم، روی و آهن شود.

بررسی تخصصی خاک، ویژگی‌های گیاه، شرایط آب و هوایی و سایر عوامل مهم، از جمله نوع کود، میزان مصرف، زمان مصرف و روش کوددهی، نیاز به مشاوره تخصصی و مشورت با افراد با تجربه در این زمینه دارد. 

گروه تخصصی باباگلی، آماده ارائه مشاوره در زمینه امور گل و گیاه می‌باشد.

بنابراین، برای اینکه کوددهی بهترین نتایج را به دست آورد، توصیه می‌شود به مشاوره تخصصی و اطلاعات دقیق درباره ترکیب کودها، میزان مصرف، زمان مصرف و روش کوددهی، نیازمند باشید.

استفاده درست و به موقع از کودهای شیمیایی نیاز به تخصص و سال‌ها تجربه در این زمینه دارد. 

در صورت بروز مشکلات مربوط به استفاده از کودهای شیمیایی، می‌توانید با مشاوران مجازی باباگلی تماس بگیرید و با آنها مشورت کنید. 

این مرکز یکی از معتبرترین مراکز در زمینه مشاوره آنلاین گل و گیاه و آموزش پرورش گیاهان آپارتمانی است. 

برای خرید و مشاوره در انواع کود شیمیایی، سم و خاک، می‌توانید با شماره‌هایی که در قسمت بالای صفحه نمایش داده شده است، در زمان‌های مشخص تماس بگیرید.