کود کمپلکس یکی از پیشرفتهترین انواع کودهای شیمیایی-آلی است که با ترکیب همزمان عناصر درشتمغذی (NPK) و گوگرد، ریزمغذیها و ترکیبات آلی، نیازهای کامل گیاهان را برآورده میکند. این کودها نه تنها رشد را تسریع میبخشند، بلکه به حفظ تعادل خاک و کاهش آلودگیهای زیستمحیطی کمک میکنند. کود ترکیبی کمپکس میتواند در مراحل رشد رویشی، زایشی، تبدیل گل به میوه، تقویت ویژگیهای ظاهری و باطنی میوهها، تقویت گیاه و خاک بعد از برداشت و موارد بسیار زیادی دیگر استفاده کرد.
به نقل از سازمان تامین نهاده ایران کودی مثل کود کمپلکس Super Om موجب:
افزایش تناژ- بهبود رنگ و طعم محصول - افزایش مورونه سال بعد - مقابله با پسیل پسته - دارای میکروارگانیسمهای مفید - دارای مواد آلی مناسب گیاه - تأمین عناصر ماکرو و میکرو - کمک به رشد ریشه، حفظ رطوبت خاک - کمک به سبزینگی گیاه - کاهش مصرف کودهای شیمیایی - جلوگیری از فرسایش خاک - جلوگیری از تشعشعات محیطی و فیزیولوژیک - تنظیم pH خاک و pH ریشه - آزادسازی عناصر بلوکه شده خاک - افزایش حاصلخیزی خاک - افزایش کیفیت و کمیت محصول - افزایش میزان کربن آلی خاک - افزایش تهویه خاک
کود کمپلکس از چه عناصری تشکیل شده است؟
کود کمپلکس را میتوان به یک "غذای کامل" برای گیاه تشبیه کرد که حاوی ترکیبات زیر است:
عناصر پر مصرف (ماکرو یا درشت مغذی):
- نیتروژن (N): برای رشد رویشی، تشکیل کلروفیل و پروتئین.
- فسفر (P): برای توسعه ریشه، انتقال انرژی و شکوفهدهی.
- پتاسیم (K): برای افزایش کیفیت میوه، مقاومت به تنشها و فعالیت آنزیمها.
- گوگرد(S): برای کمک به آزادسازی عناصر بلوکه شده در خاک.
عناصر کم مصرف (میکرو یا ریز مغذیها):
- آهن (Fe): ضروری برای سنتز کلروفیل و جلوگیری از زردی برگها.
- روی (Zn): نقش کلیدی در تولید هورمونهای رشد و باروری.
- کلسیم (Ca): یک عنصر کلیدی برای استحکام دیواره سلولی، استحکام ساقه، جلوگیری از عوارضی مانند پوسیدگی گلگاه در گوجه فرنگی و افزایش ماندگاری میوه.
- منگنز (Mn): فعال کننده آنزیمها و مشارکت در فرآیند فتوسنتز.
- مس (Cu): مهم برای تنفس و متابولیسم نیتروژن.
- مولیبدن (Mo): ضروری برای تثبیت بیولوژیکی نیتروژن.
- منیزیم (Mg): هسته مرکزی مولکول کلروفیل.
- بور (B): عنصری حیاتی برای گرده افشانی، تشکیل میوه، انتقال قندها و تقسیم سلولی. کمبود بور میتواند به میوههای بدشکل و ریزش گل و میوه منجر شود.
اسیدهای آلی و محرکهای رشد طبیعی:
- هیومیک اسید: بهبود دهنده ساختار فیزیکی و شیمیایی خاک، افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی و تسهیل جذب عناصر.
- فولویک اسید: قابلیت نفوذ به داخل سلولهای گیاهی و انتقال مستقیم مواد مغذی.
- اسید آلژینیک (Alginic Acid): این ترکیب که از جلبک دریایی استخراج میشود، در خاک به عنوان یک کندرها و اصلاح کننده خاک عمل میکند. با حفظ رطوبت و ایجاد ساختار اسفنجی در خاک، به تهویه بهتر و توسعه ریشه کمک شایانی میکند.
مکملهای ارگانیک و تقویت کننده:
- جلبک دریایی (Seaweed): منبع غنی از هورمونهای رشد طبیعی (اکسین، سیتوکینین)، ویتامینها، اسیدهای آمینه و ریز مغذیها. این ترکیب مقاومت گیاه را در برابر تنشهای محیطی (سرما، گرما، خشکی) به طور چشمگیری افزایش داده و باعث رشد قوی و پایدار گیاه میشود.
- آمینو اسیدها (Amino Acids): این مولکولها واحدهای سازنده پروتئین هستند. تأمین مستقیم آمینو اسیدها به گیاه، موجب صرفه جویی عظیم در انرژی میشود، زیرا گیاه نیاز ندارد انرژی خود را برای ساخت آنها از ابتدا مصرف کند. این امر منجر به رشد سریعتر، بهبود فتوسنتز و کاهش اثرات منفی تنشها میگردد.
مزایای کلیدی استفاده از کود کمپلکس
1-تأمین یکباره و متعادل عناصر: جلوگیری از کمبود مواد غذایی و رسیدن گیاه به حداکثر پتانسیل ژنتیکی.
2-صرفه جویی در زمان و هزینه: جایگزینی یک کود به جای چندین کود مختلف است زیرا با استفاده از یک کود کمپلکس واقعی شما از انواع کودهای پتاسه، فسفاته، سولفاته و ریز مغذیها خلاص میشوید.
3-افزایش جذب مواد مغذی: حضور اسیدهای هیومیک، فولویک و گوگرد، جذب عناصر به ویژه ریز مغذیها را به طور چشمگیری افزایش میدهد.
به نقل از یک مصرف کننده کود سوپر om کمپلکس:
چندین وقت بود هر چقدر کود استفاده میکردن درختانم هیچ نتیجهای نمیگرفت. هر سری که کود میدادم منتظر نتیجه بودم ولی بازهم نتیجهای حاصل نمیشد. تا اینکه با گیاه پزشک منطقه تمام گرفتم و بعد از مراجعه به باغ تصمیم به استفاده از یک کود کمپلکس گرفتیم. نتیجه استفاده از این کود باورنکردنی بود. باغ چنان جانی گرفتن که تا به حال تجربه نکردم. این کود باعث آزادسازی عناصر بلوکه شده مثل فسفر، پتاس و نیتروژن شد و اینقدر تو این سالها کود فسفر و نیتروژن و پتاسیم داده بودم که بعد از استفاده از این کود همه این عناصر جذب درختان شد و بعضی از درختا از شدت جذب عناصر سوخت.
4-بهبود ساختار خاک: مواد آلی موجود، باعث افزایش فعالیت میکروارگانیسمهای مفید و بهبود تهویه خاک میشوند.
5-افزایش مقاومت به تنشها: گیاهانی که به طور کامل تغذیه شدهاند، مقاومت بیشتری در برابر خشکی، شوری، آفات و بیماریها از خود نشان میدهند.
6-افزایش کمیت و کیفیت محصول: منجر به تولید میوههای درشتتر، با رنگ بهتر، عطر و طعم مطلوبتر و ماندگاری بیشتر میشود.
کاربرد کود کمپلکس در انواع گیاهان

محصولات زراعی (گندم، ذرت، برنج، کلزا و ...)
- مرحله جوانهزنی و استقرار: فسفر و روی موجود، توسعه سیستم ریشهای قوی را تضمین میکند.
- مرحله رشد رویشی: نیتروژن و آهن، رشد سریع و شادابی برگها را موجب میشود.
- مرحله زایشی و پر کردن دانه: پتاسیم و بور، باعث انتقال بهتر مواد فتوسنتزی به دانهها و افزایش وزن هزار دانه میشود. استفاده از کود کمپلکس در این محصولات منجر به افزایش عملکرد در هکتار میگردد.
محصولات باغی و درختان میوه (سیب، مرکبات، انگور، پسته و ...)
- تقویت بنیه درخت: استفاده در اوایل فصل به رشد شاخ و برگ و ذخیره سازی مواد غذایی برای سال آینده کمک میکند.
- افزایش درصد گلدهی و تشکیل میوه: روی و بور نقش حیاتی در گرده افشانی و تشکیل میوه دارند.
- بهبود کیفیت میوه: پتاسیم باعث افزایش قند، رنگپذیری بهتر و افزایش میزان جامدات محلول (بریکس) در میوه میشود.
- جلوگیری از عوارض فیزیولوژیک: کمبود کلسیم باعث عوارضی مانند لکه تلخ در سیب و پوسیدگی گلگاه در گوجه فرنگی میشود که با استفاده از کود کمپلکس حاوی کلسیم قابل پیشگیری است.
گیاهان زینتی و گلخانهای (رز، ارکیده، کاج و ...)
- تشدید رنگ گلبرگها و شاخ و برگ: ریز مغذیها به ویژه آهن و منگنز، در تشدید رنگ سبز برگ و رنگهای درخشان گلها مؤثرند.
- افزایش طول دوره گلدهی: تغذیه متعادل، گلها را برای مدت طولانیتری شاداب و با طراوت نگه میدارد.
- تقویت گیاه در برابر بیماریهای قارچی: گیاهان قوی کمتر به عوامل بیماریزا حساس هستند.
گیاهان آپارتمانی (فیکوس، پوتوس، سانسوریا و ...)
- جلوگیری از زردی و ریزش برگها: کمبود ریز مغذیها شایعترین مشکل در گیاهان آپارتمانی است. کود کمپلکس این کمبودها را به طور کامل رفع میکند.
- احیای گیاهان ضعیف: ترکیب مواد مغذی و اسیدهای هیومیک، مانند "زنده کردن مرده" عمل کرده و گیاهان پژمرده و ضعیف را احیا میکند.
- سهولت در استفاده: فرم مایع این کودها برای استفاده در آبیاری یا محلولپاشی برای گیاهان آپارتمانی بسیار مناسب و کاربردی است.
نتیجهگیری
کود کمپلکس با ارائه یک راهکار یکپارچه و علمی، نه تنها نیازهای غذایی گیاهان را به طور کامل برطرف میسازد، بلکه گامی بلند در جهت کشاورزی پایدار و حفظ سلامت خاک محسوب میشود. استفاده از این کودها برای کشاورزان، باغداران و حتی علاقهمندان به نگهداری از گیاهان آپارتمانی، یک سرمایهگذاری هوشمندانه برای دستیابی به محصولاتی پربار، باکیفیت و سالم است. با به کارگیری اصولی کود کمپلکس، میتوان شاهد تحولی چشمگیر در کشاورزی و باغبانی مدرن بود.